تفاوت دمانس و آلزایمر را می‌توان به رابطه “عموم و خصوص” تشبیه کرد:
آلزایمر یک نوع خاص از دمانس است، اما هر دمانسی آلزایمر نیست! در ادامه به تفکیک مقایسه می‌کنیم:
بیماری آلزایمر ابتدا بخشی از مغز مرتبط با یادگیری را تحت تاثیر قرار می دهد، بنابراین علائم اولیه اغلب شامل تغییر در مهارت های حافظه، تفکر و استدلال است.
تفاوت‌های کلیدی:
| ویژگی | دمانس (Dementia) | آلزایمر (Alzheimer’s) |
|---|---|---|
| تعریف | سندرم کلی کاهش عملکرد شناختی | بیماری خاص با علت نورودژنراتیو |
| علت | متنوع (سکته مغزی، کمبود ویتامین، عفونت و…) | تجمع پلاک‌های آمیلوئید و تاو در مغز |
| پیشرفت | بسته به نوع ممکن است سریع یا آهسته باشد | تدریجی و پیشرونده (۸-۱۰ سال) |
| قابلیت درمان | برخی انواع قابل برگشتند (مثل دمانس ناشی از کمبود B12) | غیرقابل برگشت، فقط کنترل علائم |
| شایع‌ترین علامت | اختلال در حافظه کوتاه‌مدت | فراموشی پیشرونده (حتی نام نزدیکان) |
🧠 تفاوت در علائم:
- دمانس عروقی:
- کاهش ناگهانی حافظه پس از سکته مغزی
- مشکل در تصمیم‌گیری و تحلیل مسائل
- آلزایمر:
- فراموشی پله‌پله (ابتدا وقایع اخیر، سپس خاطرات قدیمی)
- گم کردن مسیر در مکان‌های آشنا
- توهم و تغییرات شخصیتی در مراحل پیشرفته
🔍 تشخیص متفاوت:
- آلزایمر:
- MRI نشان‌دهنده کاهش حجم هیپوکامپ (مرکز حافظه)
- تست مایع نخاعی برای شناسایی پروتئین آمیلوئید
- دمانس غیرآلزایمری:
- در دمانس عروقی، MRI آسیب عروق مغزی را نشان می‌دهد.
- در دمانس لویی بادی، توهم بینایی علامت کلیدی است.
💊 تفاوت درمان:
- آلزایمر:
- داروهای کاهنده پیشرفت مانند دونپزیل و ممانتین
- هیچ درمان قطعی وجود ندارد
- دمانس قابل برگشت:
- مثلاً دمانس ناشی از کمبود ویتامین B12 با مکمل بهبود می‌یابد.
📉 آمارها:
- ۶۰-۷۰٪ موارد دمانس، آلزایمر است.
- دمانس عروقی دومین علت شایع (۲۰٪ موارد).
نکته طلایی:
اگر فردی حافظه اخیر را از دست داد اما خاطرات قدیم سالم بود، احتمالاً آلزایمر است. اگر تغییرات ناگهانی پس از سکته رخ داد، دمانس عروقی مطرح می‌شود.
برای تشخیص دقیق، به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. 😊
